اینکوترمز چیست؟

قواعد اینکوترمز چه مواردی را در بر می‌گیرد؟

قواعد اینکوترمز برای تعیین شرایط تجاری بین‌المللی در قراردادهای خرید و فروش کالاها به کار می‌روند. این شرایط شامل موارد زیر است:

1. تعیین مسئولیت‌های هر طرف در قبال بار، از جمله خریداری، بارگیری، حمل و نقل، بیمه، تحویل، گمرک و تخلیه بار.
2.  تعیین هزینه‌های مربوط به حمل‌و‌نقل بار، از جمله هزینه‌های بارگیری و تخلیه بار، بارنامه، بیمه بار، هزینه‌های حمل‌و‌نقل داخلی و بین‌المللی و هزینه‌های مربوط به گمرک و مالیات.
3. تعیین شرایط پرداخت، از جمله تعیین زمان و شیوه پرداخت قیمت کالا و هزینه‌های مربوط به حمل‌و‌نقل و بیمه.
4. تعیین شرایط تحویل کالا، از جمله محل و زمان تحویل کالا و اطلاع‌رسانی به خریدار در مورد وضعیت کالا.
5. تعیین شرایط گمرکی، از جمله مسئولیت‌های مربوط به گمرک، هزینه‌های گمرکی و مالیات.
6. تعیین شرایط بیمه، از جمله تعیین نوع و میزان بیمه کالا و مسئولیت‌های مربوط به بیمه.
7. تعیین مسئولیت‌های هر طرف در صورت وقوع مشکلاتی مانند تأخیر در تحویل کالا، خرابی کالا و ضرر و زیان ناشی از آن.

در حال حاضر، اینکوترمز شامل 11 شرط تجاری مختلف است که عبارتند از:

1.  EXW (Ex Works)
2.  FCA (Free Carrier)
3.  CPT (Carriage Paid To)
4.  CIP (Carriage and Insurance Paid To)
5.  DAP (Delivered at Place)
6.  DPU (Delivered at Place Unloaded)
7.  DDP (Delivered Duty Paid)
8.  FAS (Free Alongside Ship)
9.  FOB (Free on Board)
10.  CFR (Cost and Freight)
11.  CIF (Cost, Insurance and Freight)

هر یک از این شرایط تجاری، مسئولیت‌های مختلفی را برای فروشنده و خریدار تعیین می‌کند و برای موارد مختلفی از جمله حمل و نقل داخلی، حمل و نقل بین المللی، نوع کالا و مقصد نهایی، مناسب می‌باشد.

مزایای استفاده از اینکوترمز چیست؟

استفاده از قوانین اینکوترمز در قراردادهای خرید و فروش کالاها، مزایای متعددی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. صرفه‌جویی در زمان و هزینه: استفاده از قوانین اینکوترمز می‌تواند به صرفه‌جویی در زمان و هزینه برای خریدار و فروشنده منجر شود. با تعیین شرایط قرارداد براساس قوانین اینکوترمز، اطمینان حاصل می‌شود که هر طرف مسئولیت‌های خود را به بهترین نحو انجام داده و جلوی هرگونه نارضایتی و اختلاف را در آینده می‌گیرد.

2. افزایش امنیت تجارت بین‌المللی: استفاده از قوانین اینکوترمز باعث افزایش امنیت تجارت بین‌المللی می‌شود. با تعیین شرایط قرارداد بر اساس قوانین اینکوترمز، هر طرف می‌تواند به وضوح مسئولیت‌های خود را در قبال بار، حمل و نقل، بیمه و سایر موارد مشخص کند. این امر باعث افزایش اعتماد میان طرفین قرارداد می‌شود و احتمال بروز اختلافات در آینده را کاهش می‌دهد.

3. افزایش شفافیت: استفاده از قوانین اینکوترمز باعث افزایش شفافیت در قراردادهای خرید و فروش کالاها می‌شود. با تعیین شرایط قرارداد بر اساس قوانین اینکوترمز، هر طرف می‌تواند به وضوح مسئولیت‌های خود را در قبال بار، حمل و نقل، بیمه و سایر موارد مشخص کند. این امر باعث افزایش شفافیت در رابطه با شرایط تجاری، هزینه‌ها و مسئولیت‌ها می‌شود و احتمال بروز اختلافات در آینده را کاهش می‌دهد.

4.  کاهش خطرات: استفاده از قوانین اینکوترمز باعث کاهش خطرات در قراردادهای خرید و فروش کالاها می‌شود. با تعیین شرایط قرارداد بر اساس قوانین اینکوترمز، هر طرف می‌تواند به وضوح مسئولیت‌های خود را در قبال بار، حمل و نقل، بیمه و سایر موارد مشخص کند و احتمال بروز خطرات را کاهش دهد. به‌علاوه، این قوانین، با تعیین شرایط مشخص برای تحویل کالا، محل تحویل، شیوه پرداخت و غیره، به محضر خریدار و فروشنده خدمات ارزشمندی را ارائه می‌دهند و این امر نیز باعث کاهش خطرات در قراردادهای تجاری می‌شود.

5. سهولت در انجام تراکنش‌های بین المللی: استفاده از قوانین اینکوترمز باعث سهولت در انجام تراکنش‌های بین المللی می‌شود، زیرا با تعیین شرایط قرارداد بر اساس قوانین اینکوترمز، هر طرف می‌تواند به وضوح مسئولیت‌های خود را در قبال بار، حمل و نقل، بیمه و سایر موارد مشخص کند و احتمال بروز اختلافات را کاهش دهد. این امر باعث افزایش اعتماد میان طرفین قرارداد می‌شود و تراکنش‌های بین المللی را سهل‌تر و کارآمدتر می‌کند. به‌علاوه، با استفاده از قوانین اینکوترمز، ترجمه قراردادها به زبان‌های مختلف نیز ساده‌تر و کارآمدتر خواهد بود.

بنابراین، استفاده از قوانین اینکوترمز در قراردادهای خرید و فروش کالاها مزایای متعددی دارد و به طرفین قرارداد کمک می‌کند تا مسئولیت‌های خود را به بهترین نحو مشخص کنند و احتمال بروز اختلافات را در آینده کاهش دهند. استفاده از این قوانین باعث افزایش امنیت، شفافیت، کاهش خطرات و سهولت در انجام تراکنش‌های بین المللی می‌شود و به طرفین قرارداد کمک می‌کند تا به بهترین نحو از فرصت‌های تجاری بین المللی استفاده کنند.

اصطلاحات اینکوترمز

EXW - Ex Works

در این شرایط تجاری بیشترین مسئولیت را بر عهده خریدار است و فروشنده مسئولیتی برای حمل و نقل کالا و گمرکی کردن آن در مقصد ندارد. به عبارت دیگر، این شرایط تجاری حداقل تعهد را برای فروشنده و حداکثر تعهد را برای خریدار فراهم می‌کند. با این حال، اگر طرفین به توافق برسند که فروشنده باید کالا را بارگیری کند و به مقصد ارسال کند، باید این توافق به صورت واضح و شفاف در قرارداد ثبت شود. همچنین، هرگونه هزینهاضافی در این نوع توافق‌ها باید به صورت دقیق و شفاف در قرارداد مشخص شود تا ابهامی در آینده ایجاد نشود.  در کل، استفاده از شرایط تجاری EXW برای فروشندگان که می‌خواهند هزینه حمل و نقل را به خریدار منتقل کنند، مناسب است. با این حال، خریداران باید به دقت این نکته را در نظر داشته باشند که این شرایط تجاری می‌تواند بسیار ریسک‌بر باشد، به خصوص برای خریدارانی که با فرآیند صادرات و حمل و نقل کالاها آشنایی کافی ندارند. بنابراین، بهتر است قبل از انجام هرگونه قراردادی، خریداران با شرایط تجاری مختلف آشنا شوند و با توجه به شرایط و نیازهای خود، شرایط مناسبی را انتخاب کنند.

FCA – Free Carrier

در این شرایط تجاری، فروشنده مسئول تحویل کالا به یک محل مشخص است، اما مسئولیت حمل و نقل کالا به مقصد نهایی با خریدار است. این شرایط تجاری، نقطه انتقال ریسک را از فروشنده به خریدار در محل تحویل کالا، به طور دقیق‌تر به نقطه انتقال کالا به حامل برای حمل و نقل به مقصد، منتقل می‌کند.

همچنین، محل تحویل کالا در این شرایط تجاری می‌تواند تأثیر قابل توجهی در تعهدات بارگیری و خالی کردن کالاها داشته باشد. اگر تحویل کالا در تعهدات فروشنده در نظر گرفته شده باشد، فروشنده مسئولیت بارگیری کالاها در حامل خریدار را دارد. اما اگر تحویل کالا در مکان دیگری از مقصد نهایی انجام شود، فروشنده مسئولیت تحویل کالا در محل مشخص شده در شرایط تجاری  FCA را بر عهده دارد و خریدار مسئول بارگیری، حمل و خالی کردن کالاها در حامل خودش خواهد بود.

 در کل، استفاده از شرایط تجاری FCA برای فروشندگان و خریدارانی که می‌خواهند مسئولیت حمل و نقل کالاها را تقسیم کنند، مناسب است. با این حال، هرگونه قراردادی باید با دقت و شفافیت مطرح شود تا هر دو طرف به یک فهم مشترک از شرایط قرارداد دست یابند و هیچ گونه ابهامی در آینده ایجاد نشود. همچنین، توصیه می‌شود هر دو طرف با دقت شرایط تجاری مختلف را بررسی کرده و با توجه به شرایط و نیازهای خود، شرایط مناسبی را انتخاب کنند.

CPT – Carriage Paid To

در این شرایط تجاری، فروشنده مسئول هزینه حمل و نقل کالاها تا نقطه مقصد نام برده در قرارداد است و بعد از بارگیری کالاها در اولین حمل‌کننده، ریسک کالا به خریدار منتقل می‌شود. همچنین، فروشنده مسئول هزینه‌های اولیه مانند ترخیص صادرات و هزینه باربری کالاها تا نقطه مقصد نام برده در قرارداد است. محل مقصد در این شرایط تجاری می‌تواند نقطه مقصد نهایی یا یکی از بنادر در کشور فروشنده باشد، اما باید در قرارداد مشخص شود. همچنین، بهتر است این نکته را در نظر داشته باشید که در این شرایط تجاری، فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالاها تا نقطه مقصد نام برده در قرارداد را بر عهده دارد و بعد از بارگیری کالاها در اولین حمل‌کننده، ریسک کالا به خریدار منتقل می‌شود.  در مورد بیمه کالا، در شرایط تجاری CFR، مسئله بیمه کالا به طور کلی بر عهده خریدار است. اما اگر خریدار از فروشنده بخواهد که برای بار یک بیمه تهیه کند، باید از شرایط تجاری CIP استفاده کند. در شرایط تجاری CIP، فروشنده مسئول بیمه کالاتا نقطه مقصد نام برده در قرارداد است و باید هزینه‌های بیمه را نیز پرداخت کند. در واقع، شرایط تجاری CIP شبیه به شرایط تجاری CFR هستند، با این تفاوت که در CIP، فروشنده مسئول بیمه کالا تا نقطه مقصد نام برده در قرارداد است. در کل، استفاده از شرایط تجاری CFR برای فروشندگان و خریدارانی که می‌خواهند مسئولیت حمل و نقل کالاها را به صورت جداگانه تقسیم کنند، مناسب است. با این حال، هرگونه قراردادی باید با دقت و شفافیت مطرح شود تا هر دو طرف به یک فهم مشترک از شرایطقرارداد دست یابند و هیچ گونه ابهامی در آینده ایجاد نشود. همچنین، توصیه می‌شود هر دو طرف با دقت شرایط تجاری مختلف را بررسی کرده و با توجه به شرایط و نیازهای خود، شرایط مناسبی را انتخاب کنند. همچنین، در صورتی که خریدار بخواهد که برای بار یک بیمه تهیه شود، بهتر است از شرایط تجاری CIP استفاده کند.

CIP – Carriage and Insurance Paid To

در این شرایط تجاری، فروشنده متعهد به بیمه کردن کالا در حمل و نقل است و باید بار را تا 110% ارزش اظهاری آن مطابق با قواعد بیمه‌های بین‌المللی بیمه کند. همچنین، این شرایط تجاری شبیه به شرایط تجاری CPT هستند، با این تفاوت که در CIP، فروشنده مسئول بیمه کالاها در حمل و نقل است.

با استفاده از شرایط تجاری CIP، فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالاها تا نقطه مقصد نام برده در قرارداد را بر عهده دارد و همچنین مسئول بیمه کالادر طول حمل و نقل است. این شرایط تجاری، برای فروشندگان و خریدارانی که می‌خواهند حمل و نقل کالاها و بیمه آن‌ها را به صورت جداگانه تقسیم کنند، مناسب است.

 DPU – Delivered at Place unloaded

در این شرایط تجاری، فروشنده مسئول تحویل دادن کالاها در ترمینال مقصد نام برده در قرارداد است. همچنین، فروشنده باید تمام هزینه‌های بار (نرخ‌های صادرات، حمل و نقل، تخلیه بار از حمل‌کننده در مقصد یا ترمینال مورد نظر و هزینه‌های مقصد) را پرداخت کند و تمام ریسک‌ها را تا رسیدن بار به ترمینال مقصد بر عهده بگیرد. محل ترمینال مقصد ممکن است یک بندر، فرودگاه، یا یک ترمینال داخلی تعویض بار باشد و باید قابلیت دریافت بار را داشته باشد. همچنین، برای شرایط تجاری DAP، تمام هزینه‌های بعد از تخلیه بار (مانند حق‌الزحمه واردات، مالیات، گمرک، و حمل بار) به عهده خریدار است. لازم به ذکر است که در شرایط تجاری DAP، فروشنده تنها مسئولیت تحویل دادن کالاها در ترمینال مقصد را دارد و پس از آن، تمام هزینه‌ها و ریسک‌های مربوط به بار بر عهده خریدار است. همچنین، اگر تاخیری در ترمینال مقصد رخ دهد، هزینه‌های مربوط به آن ممکن است به عهده فروشنده باشد، اما باید در قرارداد مشخص شده شود.  در کل، استفاده از شرایط تجاری DAP برای فروشندگان و خریدارانی که می‌خواهند بار را در ترمینال مقصد دریافت و هزینه‌های آن را به صورت جداگانه تقسیم کنند، مناسب است. با این حال، باید توجه داشت که هر گونه قراردادی باید با دقت و شفافیت مطرح شود تا هر دو طرف به یک فهم مشترک از شرایط قرارداد دست یابند و هیچ گونه ابهامی در آینده ایجاد نشود. همچنین، توصیه می‌شود هر دو طرف با دقت شرایط تجاری مختلف را بررسی کرده و با توجه به شرایط و نیازهای خود، شرایط مناسبی را انتخاب کنند.

DAP – Delivered At Place

در این شرایط تجاری، فروشنده مسئول تحویل دادن کالاها در ترمینال مقصد نام برده در قرارداد است. همچنین، طبق این شرایط تجاری، فروشنده باید کالاها را در مقصدی که نام برده شده آماده تخلیه به خریدار تحویل دهد و ریسک حمل بار با رسیدن کالاها به محل مشخص شده در قرارداد، از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. در شرایط تجاری DAP، فروشنده باید تمام هزینه‌های بار (نرخ‌های صادرات، حمل و نقل، تخلیه بار از حمل‌کننده در مقصد یا ترمینال مورد نظر و هزینه‌های مقصد) را پرداخت کند و همچنین باید بسته‌بندی و امنیت کالا را تا مقصد حفظ کند. همچنین، تمام تشریفات قانونی لازم در کشوری که کالاها به آن صادر می‌شود بر عهده فروشنده و با هزینه او انجام می‌شود و ریسک ترخیص کالاها نیز بر عهده فروشنده است. در کل، استفاده از شرایط تجاری DAP برای فروشندگان و خریدارانی که می‌خواهند بار را در مقصد دریافت و هزینه‌های آن را به صورت جداگانه تقسیم کنند، مناسب است. با این حال، باید توجه داشت که هرگونه قراردادی باید با دقت و شفافیت مطرح شود تا هر دو طرف به یک فهم مشترک از شرایط قرارداد دست یابند و هیچ گونه ابهامی در آینده ایجاد نشود. همچنین، توصیه می‌شود هر دو طرف با دقت شرایط تجاری مختلف را بررسی کرده و با توجه به شرایط و نیازهای خود، شرایط مناسبی را انتخاب کنند.

DDP – Delivered Duty Paid

در این شرایط تجاری، فروشنده مسئول تحویل دادن کالاها در مقصد نام برده در قرارداد و تمام هزینه‌ها تا رسیدن بار به مقصد از جمله امور گمرکی و واردات و مالیات‌های مربوطه را پرداخت می‌کند. همچنین، در این روش فروشنده مسئول ترخیص کالاها در گمرک کشور خریدار است، و این هم شامل پرداخت هزینه‌های مرتبط و هم انجام رویه‌های قانونی و ارائه مدارک لازم می‌شود.

در شرایط تجاری DDP، فروشنده باید تمام هزینه‌های بار (نرخ‌های صادرات، حمل و نقل، تخلیه بار از حمل‌کننده در مقصد یا ترمینال مورد نظر و هزینه‌های مقصد) را پرداخت کند و همچنین باید بسته‌بندی و امنیت کالا را تا مقصد حفظ کند. همچنین، فروشنده باید تمام ریسک‌ها را تا رسیدن بار به نقطه مشخص شده در کشور خریدار بر عهده داشته باشد و هیچ ریسک یا مسئولیتی تا رسیدن بار به نقطه مشخص شده بر عهده خریدار نیست.

در کل، استفاده از شرایط تجاری DDP برای فروشندگان و خریدارانی که می‌خواهند تمام هزینه‌های بار رابه صورت کامل بر عهده فروشنده قرار دهند، مناسب است. با این حال، باید توجه داشت که هرگونه قراردادی باید با دقت و شفافیت مطرح شود تا هر دو طرف به یک فهم مشترک از شرایط قرارداد دست یابند و هیچ گونه ابهامی در آینده ایجاد نشود. همچنین، توصیه می‌شود هر دو طرف با دقت شرایط تجاری مختلف را بررسی کرده و با توجه به شرایط و نیازهای خود، شرایط مناسبی را انتخاب کنند. همچنین، باید توجه داشت که این شرایط تجاری برای فروشندگانی که با قوانین واردات کشور مقصد مشکل دارند، بسیار پر ریسک و هزینه‌بر خواهد بود. در نهایت، برای کاهش هرگونه خطر در این شرایط تجاری، توصیه می‌شود که فروشنده و خریدار باید به دقت شرایط تجاری را مطالعه کرده و با همکاری یکدیگر، تصمیمات مناسبی را در این زمینه بگیرند.

FAS (Free Alongside Ship)

این اصطلاح در معاملات تجاری بین‌المللی استفاده می شود. طبق شرایط  FASفروشنده مسئول تحویل کالا در کنار کشتی در بندر حمل و نقل نام‌گذاری شده است. فروشنده باید کالا را در کنار کشتی در اسکله یا در بندر بارگیری ذکر شده قرار دهد، در این مرحله خطر گم شدن یا آسیب به کالا از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. هنگامی که کالا در کنار کشتی قرار می‌گیرد، خریدار مسئولیت بارگیری کالا در کشتی و همچنین کلیه هزینه‌ها و خطرات مربوط به حمل و نقل کالا از آن نقطه به بعد را بر عهده می‌گیرد. طبق شرایط FAS، فروشنده مسئول اخذ کلیه مجوزهای صادراتی، مجوزها و سایر مجوزهای رسمی مورد نیاز برای صادرات کالا است. خریدار مسئول کلیه هزینه‌های  متحمل شده پس از تحویل کالا در کنار کشتی، از جمله کلیه هزینه‌های مربوط به بارگیری کالا در کشتی، و همچنین هزینه حمل و نقل، بیمه و سایر هزینه‌های مرتبط با کشتی است.

 FOB (Free on Board)

به شرایطی اشاره دارد که در آن فروشنده مسئول تحویل کالا روی کشتی در محل بارگیری در کشور صادرکننده است. به عبارت دیگر، مسئولیت فروشنده تا زمانی که کالاها روی کشتی در محل بارگیری قرار گرفته باشند، ادامه دارد و پس از آن به خریدار منتقل می‌شود.

در اصطلاح "حمل تا روی عرشه" (FOB)، فروشنده مسئول بارگیری کالاها بر روی کشتی در محلبارگیری در کشور صادر کننده است و پس از بارگیری کالاها، مسئولیت حمل و نقل کالاها و هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل آنها به مقصد بر عهده خریدار است. به عبارت دیگر، هنگامی که کالاها به محل بارگیری در کشور صادرکننده تحویل داده شده و بر روی کشتی بارگیری شده‌اند، مسئولیت هزینه‌ها و ریسک‌های مرتبط با حمل و نقل کالاها به خریدار منتقل می‌شود.

CFR (Cost and Freight)

شرایطی است  که در قراردادهای تجارت خارجی استفاده می‌شود. در این قرارداد فروشنده موظف است ترتیب حمل و نقل کالا از طریق دریا تا بندر مقصد را بدهد و مدارک لازم را برای دریافت آن از متصدی حمل‌ونقل در اختیار خریدار قرار دهد.

 CIF (Cost, Insurance and Freight)

تفاوت CFR و CIF وجود حداقل پوشش بیمه دریایی بر روی محصولی است که به فروش می رسد. بر اساس CIF، فروشنده همان مسئولیت‌هایی را دارد که در CFR وجود دارد، اما همچنین ملزم به خرید بیمه برای کالا در حین حمل و نقل است.

چگونه قوانین و قواعد اینکوترمز را به کار بگیریم؟

رعایت قوانین اینکوترمز در تمامی قراردادهای صادرات و واردات بسیار مهم است و عدم رعایت آن‌ها می‌تواند به مشکلاتی برای هر دو طرف منجر شود. همچنین، توضیح دادن قاعده‌ی انتخاب شده به طور واضح و روشن بسیار حیاتی است تا هر دو طرف به یک فهم مشترک از شرایط قرارداد دست یابند. در نهایت، تعیین مکان تحویل کالا نیز بسیار مهم است و باید به دقت و با رعایت تمامی جزئیات انجام شود تا هر دو طرف به شرایط مشترکی در این زمینه دست یابند.

کلام آخر

مرکز آموزش بازرگانی فارس به عنوان مرجع تخصصی آموزش‌های کسب‌و‌کار و بازرگانی شما را از آخرین و جدیدترین دستاوردهای روز در عرصۀ کسب‌و‌کار و بازرگانی مطلع می‌نماید و با طراحی دورۀ آموزشی اینکوترمز 2020، شما را با مفاهیم و اصطلاحات مرتبط در این حوزه آشنا می‌کند. در این دورۀ آموزشی شما با کلیدواژه‌ها، اشتباهات رایج، مقررات مشابه و ... آشنا خواهید شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دورۀ آموزشی اینکوترمز 2020  بر روی این لینک کلیک کنید.