برگ سبز گمرکی چیست (پروانه الکترونیکی) راهنمای استعلام ۲۰۲۵

بیایید همین اول کار یک افسانه قدیمی را دور بریزیم: در سال ۲۰۲۵، دیگر خبری از آن کاغذهای سبزرنگ و ضخیم A4 نیست. اگر کسی به شما کاغذی نشان داد و گفت "این برگ سبز اصلی است"، شک کنید!

در سیستم نوین گمرکی (EPL)، برگ سبز گمرکی یک فایل PDF الکترونیکی است که شاید رنگش سبز نباشد، اما "بارکد" و "شناسه یکتای" آن، حکم مرگ و زندگی را برای کالای شما دارد. بدون این سند، جنس شما در هر جای ایران (انبار، مغازه یا جاده) قاچاق محسوب می‌شود و به نفع دولت ضبط خواهد شد.

برگ سبز گمرکی چیست؟ (شناسنامه کالا)

برگ سبز (Green Leaf) یا همان پروانه ورود گمرکی، تنها سند رسمی در جمهوری اسلامی ایران است که ثابت می‌کند کالا از مبادی قانونی وارد شده، حقوق دولت پرداخت شده و اجازه تردد در کشور را دارد.

این برگه برای دو گروه حکم طلا را دارد:

• واردکنندگان: چون بدون آن نمی‌توانند ارز خود را رفع تعهد کنند.
• خریداران: چون تنها سندی است که به اداره مالیات و تعزیرات ثابت می‌کند جنسشان قاچاق نیست.

نکته: اداره دارایی دقیقاً بر اساس عدد "ارزش کل" که در پایین این برگه درج شده، مالیات بر درآمد شما را محاسبه می‌کند. پس این برگه هم سند آزادی است، هم سند مالیاتی.

اطلاعات حیاتی روی برگ سبز (کالبدشکافی)

وقتی پروانه الکترونیکی را می‌بینید، در میان انبوه اعداد، فقط این ۴ مورد حیاتی هستند:

• شماره کوتاژ (Cottage Number): این سریال ۸ رقمی، کد ملی محموله شماست. در سامانه EPL همه چیز با این عدد شناخته می‌شود.
• شماره ارزیابی: نشان می‌دهد کدام کارشناس گمرک کالا را تایید کرده (برای پیگیری‌های بعدی).
• توصیف کالا: متنی که اینجا نوشته شده باید "مو به مو" با کالای فیزیکی یکی باشد. (مثلا اگر نوشته "پارچه پلی‌استر" ولی بار شما "پارچه نخی" باشد، یعنی قاچاق!).
• کد تعرفه (HS Code): مبنای محاسبه حقوق ورودی.

برگ سبز گمرکی الکترونیکی (پایان جعل)

در گذشته، جاعلان با دستگاه‌های چاپگر، برگ سبزهای کاغذی را جعل می‌کردند. اما الان پروانه الکترونیکی دارای یک QR Code رمزنگاری شده است.

شما به عنوان صاحب کالا، دیگر نیازی به بایگانی کاغذ ندارید. هر زمان که بخواهید، با ورود به سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی، می‌توانید فایل پروانه را دانلود کنید. پلیس امنیت اقتصادی هم در جاده‌ها با تبلت خود، فقط بارکد روی بارنامه (که به برگ سبز متصل است) را اسکن می‌کند.

برگ سبز گمرکی خودرو (کابوس خریداران)

در بحث واردات خودرو (چه شخصی و چه فوتبالی!)، برگ سبز گمرکی یعنی همه چیز.

تفاوت با برگ سبز ناجا: برگ سبز ناجا (پلیس راهور) سند مالکیت پلاک است، اما برگ سبز گمرکی سند مجوز ورود است.

هشدار: اگر خودرویی برگ سبز گمرکی نداشته باشد یا کوتاژ آن در سیستم "تسویه نشده" باشد، هرگز پلاک نخواهد شد. قبل از خرید خودروهای وارداتی، حتماً "تاییدیه نهایی گمرک" را چک کنید.

برگ سبز گمرکی موتور سنگین

بازار موتورهای سنگین (بالای ۲۵۰ سی‌سی) پر از موتورهای "برگه تملیکی" یا "فرمان امام" است.

اما تنها موتوری که تردد و خرید و فروش آن کاملاً قانونی است و پلیس آن را توقیف نمی‌کند، موتوری است که "برگ سبز گمرکی" دارد.

نکته فنی: در برگ سبز موتور سنگین، باید شماره شاسی و شماره موتور دقیقاً قید شده باشد. موتورهایی که برگ سبزشان کلی است (مثلا نوشته "قطعات منفصله")، ارزش قانونی برای تردد ندارند.[

برگ سبز گمرکی صادرات

خیلی‌ها فکر می‌کنند برگ سبز فقط برای واردات است. خیر!

وقتی شما کالایی را صادر می‌کنید، پروانه صادراتی دریافت می‌کنید.

چرا مهم است؟ این برگه ارزش پول نقد را دارد! شما می‌توانید کوتاژ صادراتی خود را در بازار بفروشید (واگذاری ارز) یا از آن برای "واردات در مقابل صادرات خود" استفاده کنید.

جدول مقایسه: برگ سبز vs پته vs قبض انبار

شاید شماهم بین کاربرد اصطلاحاتی مثل برگ سبز، پته گمرکی، قبض انبار و ... سردرگم شده باشید. در ادامه تفاوت های اصلی 3 تا از اصطلاحات رایج را بررسی می کنیم.

مراحل صدور برگ سبز گمرکی (مسیر سبز تا درب خروج)

تنظیم اظهارنامه: اطلاعات کالا را در سامانه EPL وارد می‌کنید.

• احراز هویت و کوتاژ: سیستم به شما شماره سریال (کوتاژ) می‌دهد.
• کنترل کالا: ارزیاب (مسیر قرمز) یا سیستم (مسیر سبز) اسناد را چک می‌کند.
• پرداخت: حقوق و عوارض گمرکی را به صورت آنلاین پرداخت می‌کنید.
• صدور پروانه: حالا لینک دانلود برگ سبز فعال می‌شود.
• درب خروج: با صدور "بیجک انبار" و چک کردن پروانه، بار خارج می‌شود.

می‌خواهید خودتان برگ سبز بگیرید؟

گرفتن برگ سبز یعنی عبور از هفت‌خوان گمرک. اگر نمی‌دانید چطور اظهارنامه بنویسید که جریمه نشوید، یا چطور کوتاژ صادراتی‌تان را نقد کنید، جای درستی آمده‌اید.

در [دوره جامع آموزش صادرات و واردات]، ما مراحل دریافت برگ سبز را به صورت عملی روی سامانه EPL آموزش می‌دهیم.

شیوه استعلام اصالت برگ سبز (روش هکری)

فروشنده به شما یک پرینت برگ سبز نشان می‌دهد. از کجا بفهمیم فتوشاپ نیست؟

به سامانه epl.irica.ir/ecl (سامانه استعلام پروانه) بروید.

شماره سریال (کوتاژ) و رمز دسترسی پروانه (یک کد چند رقمی که روی برگه نوشته شده) را وارد کنید.

اگر سامانه، اطلاعات کالا و نام صاحب کالا را نشان داد، سند معتبر است.

اگر پیام "اطلاعات یافت نشد" داد، با یک کاغذ پاره طرف هستید!

گم شدن برگ سبز

در سیستم قدیم، گم شدن برگ سبز یعنی ماه‌ها دوندگی برای "المثنی".

اما در سال ۲۰۲۵، گم شدن بی‌معنی است. چون اصل سند در سرورهای گمرک است.

راهکار: کافیست با نام کاربری خود وارد سامانه EPL شوید و از بخش "پرینت پروانه"، صد بار دیگر پرینت بگیرید. هیچ هزینه و جریمه‌ای هم ندارد.

سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا برگ سبز تاریخ انقضا دارد؟

خود برگ سبز به عنوان سند مالکیت انقضا ندارد. اما اگر کالا مشمول "استاندارد اجباری" باشد، گاهی برای ترخیص محدودیت زمانی دارید. اما بعد از ترخیص، این برگه همیشه معتبر است.

۲. آیا می‌توانم برگ سبز را به نام کس دیگری بزنم؟

بله. به این کار "واگذاری کوتاژ" یا "صلح‌نامه" می‌گویند. در معاملات، حتما باید علاوه بر فاکتور، مالکیت برگ سبز در دفترخانه یا سامانه به خریدار منتقل شود.

۳. تفاوت برگ سبز با بارنامه چیست؟

بارنامه فقط نشان می‌دهد راننده چه چیزی حمل می‌کند. برگ سبز نشان می‌دهد "صاحب کالا" کیست و آیا حقوق دولت را داده است یا نه. پلیس راه هر دو را می‌خواهد.

نتیجه‌گیری: برگ سبز، بیمه‌نامه تجارت شما

برگ سبز گمرکی، فقط یک کاغذ برای عبور از درب گمرک نیست. این برگه، هویت قانونی سرمایه شماست.

چه واردکننده هستید، چه خریدار ماشین و موتور، و چه صادرکننده؛ همیشه اصالت این برگه را از سامانه استعلام کنید. در بازار امروز، اعتماد کردن به ظاهر کاغذ، گران تمام می‌شود.