مدیریت مالی چیست؟

علاوه بر این، مدیریت مالی به ارتباط و همکاری با دیگر حوزه‌های مدیریت مانند مدیریت بازرگانی، مدیریت منابع انسانی و مدیریت تولید و عملیات نیز نیاز دارد. به عنوان مثال، برای تصمیم‌گیری در زمینه سرمایه‌گذاری و تأمین مالی، مدیران مالی باید با دیگر مدیران سازمان همکاری کرده و با نظر گرفتن از نیازهای تولید و بازار، تصمیم‌های منطقی و بهینه‌تری را اتخاذ کنند.

به طور کلی، مدیریت مالی به عنوان یکی از اصولی‌ترین و مهمترین حوزه‌های مدیریت، برای هر سازمانی بسیار حیاتی است. با توجه به تأثیر مستقیم تصمیم‌های مالی بر عملکرد سازمان، مدیران مالی باید با دقت و تجربه کافی، تصمیم‌های موثری را در زمینه مدیریت مالی اتخاذ کنند و همه جنبه‌های مختلف آن را در نظر بگیرند.

تاریخچۀ مدیریت مالی

مدیریت مالی به عنوان یک رشته علمی در سال 1900 شکل گرفت و از آن زمان تاکنون، وظایف و مسئولیت‌های مدیریت مالی همواره دستخوش تغییرات بوده است. در ابتدا، مدیریت مالی به عنوان یکی از جنبه‌های اقتصاد کاربردی در نظر گرفته می‌شد و تنها جزئی از مدیریت بازرگانی بود. اما با رشد شرکت‌ها و ادغام‌های بزرگ در دهه 1890 و 1900، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری پدید آمد و مدیریت ساختار سرمایه به عنوان یکی از وظایف مهم مدیران شرکت‌ها شناخته شد. در دهه 1920، با تولید مقادیر فراوانی کالا و برداشت سودهای کلان توسط شرکت‌ها، مسائل مبتلا به ساختار سرمایه و کنترل نقدینگی باعث شد که مبحث مدیریت مالی بیشتر مورد توجه قرار گیرد. همچنین، با پیدایش صنایع جدید و اقدامات صنایع قدیم در راه دستیابی به تغییرات ناشی از تکنولوژی نوین، مبحث مدیریت مالی به صورت علمی‌تر و با استفاده از ابزارهایی همچون علوم کامپیوتر، پژوهش عملیاتی و اقتصاد سنجی، تکامل یافت. به علاوه، برای محاسبه حداقل بازده مورد نظر و تجزیه و تحلیل طرح‌های سرمایه‌گذاری، روش‌های علمی و تحقیقات زیادی انجام شده است که به شرکت‌ها در تصمیم‌گیری‌های مالی کمک می‌کنند. امروزه، مدیریت مالی به عنوان یک رشته علمی مستقل، در جامعه تجاری و مالی بسیار مهم و اساسی است و مدیران مالی با استفاده از ابزارهای مدیریت مالی علمی، برای مدیریت دارایی‌ها و تأمین منابع مالی، اقدامات لازم را انجام می‌دهند. بنابراین، در آینده نیز موضوعات مربوط به مدیریت مالی با توجه به تغییرات بیشتر در جامعه و بازار، مورد توجه و بررسی قرار خواهند گرفت و جهت توسعه و بهبود رشته مدیریت مالی، بر مبنای علم و تحقیقات، تلاش خواهد شد.

هدف مدیریت مالی چیست؟

هدف مدیریت مالی به حداکثر رساندن ارزش شرکت است. مفهوم این هدف بسیار پیچیده است. مدیران شرکت با ذینفعان بسیاری نظیر مالکان،بستانکاران،فعالان بازار سرمایه سروکار دارند. این هدف ،ترجمان بیشینه ساختن ثروت سهام‌داران در شرکت های سهامی است  که به صورت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام برابر ارزش فعلی جریانات نقدی آتی مورد انتظار مالکان است. همان‌طور که اشاره شد، هدف مدیریت مالی به حداکثر رساندن ثروت مالک است. تحقق این مهم از طریق حداکثر نمودن سود اقتصادی میسر است که دارای مفهومی متفاوت با سود حسابداری است.

سود اقتصادی شامل تفاوت درآمدها و هزینه هاست که این هزینه ها شامل هزینه فرصت منابع سرمایه‌گذاری برای وجوه است. سود نرمال،حداقل بازدهی مورد تقاضای سرمایه‌گذار برای وجوه خود است. به عبارت دیگر، مقدار سود در شرایطی است که سود اقتصادی صفر است. سود اقتصادی و حسابداری متفاوت هستند زیرا سود حسابداری هزینه فرصت وجوه را نادیده انگاشته و مشمول رویه‌های حسابداری است که ممکن است جریانات نقدی واقعی و واقعیت اقتصاد را نشان ندهد.

نقش مدیر مالی چیست؟

دارایی‌های مالی به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که ارزششان از طریق حق‌الزحمه، حق کپی رایت، حق نمایندگی، حقوق سهام، اوراق قرضه، وام‌ها، نرخ بهره و سایر عوامل مالی مشخص می‌شود و اغلب به صورت مستندی مانند سند، قرارداد یا سایر مدارک رسمی شناسایی می‌شوند.

در حالی که دارایی‌های مشهود مانند کارخانه و ماشین‌آلات به‌راحتی قابل دیدن و لمس هستند، دارایی‌های نامشهود مانند حقوق سهام، حق الزحمه، حق کپی رایت و... قابلیت دیدن و لمس ندارند و ارزشان به صورت مالی تعیین می‌شود. برای مثال، حقوق سهام یک شرکت، اندازه و ارزش خود را از طریق بازار سرمایه و نرخ بهای سهام در بازار تعیین می‌کند.

شرکت‌های سهامی برای تأمین مالی خود می‌توانند از روش‌های مختلفی استفاده کنند، مانند جذب سرمایه‌گذار، صدور اوراق قرضه، پرداخت سود به سهامداران، وام گرفتن از بانک‌ها و موسسات مالی، فروش دارایی‌های خود و حتی صدور سهام جدید. در هر صورت، شرکت‌های سهامی باید به دقت و با توجه به شرایط بازار و نیازهای خود، روش مناسبی برای تأمین مالی خود را انتخاب کنند و در همه موارد، باید اطمینان حاصل کنند که تعهدات مالی خود را به موقع و به درستی پرداخت می‌کنند.

در این راستا، ادعاهای مربوط به دارایی‌های مالی شرکت‌های سهامی می‌توانند به عنوان یکی از روش‌های تأمین مالی بکار گرفته شوند. این ادعاها شامل تعهدات مالی مانند سود سهام، بازپرداخت وام، پرداخت اوراق قرضه، پرداخت سهامداری و... هستند که بر اساس برنامه‌های مالی شرکت، در آینده پرداخت خواهند شد. این ادعاهامی‌توانند در بازار سرمایه به‌عنوان دارایی مالی معامله شوند و به شرکت‌ها کمک کنند تا به سرمایه‌گذاران جذب شوند و نیازهای مالی خود را برآورده کنند. به‌عنوان مثال، شرکتی که نیاز به تأمین مالی دارد، می‌تواند با صدور اوراق قرضه یا سهام جدید، به دنبال جذب سرمایه‌گذاران باشد.

مدیر مالی در واقع بین عملیات شرکت و بازارهای مالی قرار دارد و مسئولیت مدیریت و تأمین منابع مالی شرکت را بر عهده دارد. برای این منظور، مدیر مالی باید به دو سوال اصلی پاسخ دهد: اول، چگونه سرمایه‌گذاری کند و دوم، چگونه منابع لازم را برای تأمین مالی دارایی‌های سرمایه‌ای تجهیز کند.

در پاسخ به سوال اول، مدیر مالی باید بر اساس استراتژی و اهداف شرکت، دارایی‌های موردنیاز برای توسعه و رشد را شناسایی کرده و در راستای آن‌ها سرمایه‌گذاری کند. به عنوان مثال، اگر هدف شرکت افزایش تولید و فروش محصولات است، مدیر مالی باید در دارایی‌های مورد نیاز برای توسعه تولید مثل خرید ماشین آلات و تجهیزات جدید، سرمایه‌گذاری کند.

در پاسخ به سوال دوم، مدیر مالی باید منابع مالی لازم برای تأمین دارایی‌های سرمایه‌ای را تجهیز کند. این منابع می‌توانند از منابع داخلی شرکت مانند سود انباشته شده، سهامداری، خود سرمایه‌گذاری شرکت و... تأمین شوند. همچنین، ممکن است شرکت نیاز به منابع خارجی داشته باشد که مدیر مالی باید از طریق ابزارهایی مانند وام‌ها، اوراق قرضه، صکوک و... استفاده کند. در هر صورت، مدیر مالی باید با توجه به شرایط بازار و نیازهای شرکت، منابع مالی مناسبی را برای تأمین دارایی‌های سرمایه‌ای تأمین کند و به موقع و به درستی از منابع مالی موجود در شرکت استفاده کند.

به‌طور کلی، مدیریت مالی شامل مدیریت دارایی‌های سرمایه‌ای شرکت و تأمین منابع مالی لازم برای آن‌ها است. مدیر مالی باید بر اساس استراتژی و اهداف شرکت، دارایی‌های مورد نیاز را شناسایی کرده و در راستای آن‌ها سرمایه‌گذاری کند. همچنین، باید منابع مالی لازم برای تأمین دارایی‌های سرمایه‌ای را تجهیز کند و به موقع و به درستی از منابع مالی موجود در شرکت استفاده کند. در این راستا، مدیر مالی باید بازارهای مالی را به خوبی شناخته و به دقت تحلیل کند تا بتواند بهترین راهکارها را برای تأمین منابع مالی مورد نیاز شرکت پیشنهاد دهد. همچنین، باید با توجه به شرایط بازار و نیازهای شرکت، راهکارهای مناسبی برای مدیریت دارایی‌های سرمایه‌ای و تأمین منابع مالی شناسایی و اجرا کند.

کلام آخر

دوره‌های آموزشی گروه حسابداری و مالی مرکز آموزش بازرگانی فارس به منظور رفع نیازهای شغلی علاقمندان به مشاغل حسابداری و مالی و یا کارکنان و کارشناسان واحد های مالی و حسابداری سازمان برنامه‌ریزی شده‌اند. در دورۀ جامع تربیت مدیر مالی مرکز آموزش بازرگانی فارس استانداردهای حسابداری، مدیریت مالی، حسابداری مدیریت، قانون تجارت و ... آموزش داده خواهند شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این دوره، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.